برنامه اقدام مخاطره فرونشست زمین_ وزارت راه و شهرسازى

برنامه اقدام مخاطره فرونشست زمین، مجموعه تكالیف و وظایف وزارت راه و شهرسازى است که برگرفته از مواد و بندهاى قانون مدیریت بحران و با توجه به حدود وظایف دستگاه‌ها و اقدامات اولویت‌دار است كه اجراى آن‌ها با هدف كاهش خطر حوادث و سوانح ضرورت دارد. از آنجا كه برنامه ملی كاهش خطر حوادث و سوانح، رویكرد پیشگیرانه در برابر خسارات و تلفات مخاطرات طبیعی و انسان‌ساز را دنبال می‌کند، مجموعه تكالیف و وظایف دستگاه‌های مشمول قانون مدیریت بحران در این برنامه بر همین اساس تدوین گردیده است. ضرورت دارد این موارد كلی مورد توجه كلیه دستگاه‌های اجرایی دولتی و غیردولتی و نهادهاى عمومی قرار گیرد.
تدوین اقدامات، توسط گروه‌های تخصصی تشکیل‌شده در كمیته كاهش خطر حوادث و سوانح صورت گرفته است. هر یك از گروه‌های تخصصی در ارتباط با یك مخاطره خاص به مطالعات قوانین، مقررات، طرح‌ها، برنامه‌ها و دستورالعمل‌های موجود در ارتباط با آن مخاطره پرداخته است و با در نظر گرفتن شرایط كنونی كشور، شرایط هر مخاطره و با توجه به حوزه وظایف و اختیارات دستگاه‌های مختلف موضوع ماده ٢ قانون مدیریت بحران كشور به تدوین اقدام‌های اولویت‌دار پرداخته است. در طول تدوین این اقدام‌ها، تیم‌هاى تخصصی جلسات مشتركی با نماینده‌های دستگاه‌های مختلف برگزار کرده‌اند تا در كنار حصول اطمینان از ضرورت پرداخت به هر اقدام، هماهنگی‌های لازم با دستگاه‌ها در ارتباط با حوزه وظایف و مسئولیت آن‌ها نیز انجام گیرد.
در رخداد مخاطرات، تعدادى از دستگاه‌ها مسئولیت مستقیم اقدام و ارائه خدمات به‌صورت سرویس‌دهی مستقیم دارند و تعدادى دیگر تحت تأثیر مخاطره آسیب‌پذیر هستند. ضرورت دارد با هدف ارائه خدمات به بهره‌برداران و سایر دستگاه‌های نیازمند، تدابیر و اقدامات پیشگیرانه‌ای توسط دستگاه مسئول مورد توجه قرار گیرد. كلیه دستگاه‌های مشمول قانون موظف هستند در برابر كلیه مخاطرات متنوع تهدیدكننده دارایی‌های آن‌ها، اقدامات پیشگیرانه‌ای را با هدف كاهش خطر در حوزه مسئولیتی خود انجام دهند.
در فرایند مدیریت خطر و اتخاذ اقدامات پیشگیرانه با هدف كاهش خطر حوادث و سوانح، تحلیل خطر (شناخت خطرها، شامل ارزیابی مخاطره‌ها و ابعاد آن‌ها، شناخت، تحلیل آسیب‌پذیری‌های محتمل و شناسایی در معرض قرارگیری‌ها) و اقدامات كاهش خطر دو مرحله بنیادین هستند. ضرورت ویژه دارد كه دستگاه‌های مشمول قانون در اتخاذ رویكردها و اجراى اقدامات پیشگیرانه دو مرحله مهم مذكور اهتمام نمایند.
در برنامه اقدام تعدادى از دستگاه‌ها مسئول و تعدادى به عنوان همكار یا پشتیبان تعریف‌شده‌اند. ضرورت دارد كه دستگاه مسئول در تدوین برنامه عملیاتی، در صورت نیاز به همكارى دستگاه دیگر توافق و تفاهم‌های اولیه را انجام داده باشد. در این راستا، سازمان مدیریت بحران كشور مسئولیت هماهنگی و هم‌افزایی فی‌مابین دستگاه‌ها را خواهد داشت. دستگاه مسئول می‌تواند با توجه به تشخیص بالاترین مقاوم مسئول آن دستگاه، کارگروه‌های تخصصی تشكیل داده و با مسئولیت خود نسبت به هماهنگی‌های لازم اقدام نماید. همچنین باید هزینه‌های همكارى و پشتیبانی در ردیف برنامه‌های عملیاتی سالانه دستگاه‌های همكار و پشتیبان لحاظ گردد كه پس از تأیید سازمان مدیریت بحران به سازمان برنامه و بودجه اعلام می‌شود. در ادامه اقدامات اولویت‌دار با مسئولیت وزارت راه و شهرسازى در مخاطره فرونشست زمین، ارائه شده است.

هدف 1: بهبود نظام حكمرانی و توسعه ظرفیت‌ها با تأكید بر مدیریت یكپارچه و هماهنگ
اقدام اولویت‌دار: تنقیح قوانین، تعیین قوانین ناسخ و منسوخ و ساماندهی قوانین پراکنده و غیرمنسجم در خصوص مدیریت فرونشست زمین در کشور (با تأکید بر پیشگیرى و مدیریت خطر)
خروجی مورد انتظار: وضع قوانین جامع، یکپارچه و منسجم
دستگاه/ های همکار: وزارت راه و شهرسازى، وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزى
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران

هدف 2: تحقق تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در مدیریت بحران بر مبناى درك صحیح و همه‌جانبه از خطر
اقدام اولویت‌دار: ارزیابی خطر فرونشست و فروریزش زمین در مناطق شهرى و مسیر سامانه‌هاى حمل و نقل جاده‌ای، ریلی، بنادر و فرودگاه و تعیین تمهیدات مقابله با آن
خروجی مورد انتظار: ارائه روش‌هاى مقابله‌ای و اتخاذ تمهیدات مهندسی در رابطه با آثار فرونشست و فروریزش زمین با هدف صیانت از مناطق شهرى و مؤلفه‌هاى حمل و نقل به ترتیب اولویت
دستگاه/ های همکار: وزارت صنعت، معدن و تجارت (سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور)، وزارت علوم، تحقیقات و فناورى
دستگاه/ های پشتیبان: وزارت کشور (سازمان شهردارى‌ها و دهیارى‌هاى کشور)، سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران

اقدام اولویت‌دار: ارزیابی ایمنی ساختمان‌هاى مهم و بلندمرتبه با کاربرى‌هاى مختلف با اولویت‌بندی کلان‌شهرها در برابر فرونشست و فروریزش زمین
خروجی مورد انتظار: ارائه تصویرى از ایمنی ساختمان‌هاى مهم و بلندمرتبه در برابر فرونشست و فروریزش زمین
دستگاه/ های همکار: وزارت صنعت، معدن و تجارت (سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور)، وزارت علوم، تحقیقات و فناورى
دستگاه/ های پشتیبان: وزارت کشور (سازمان شهردارى‌ها و دهیارى‌هاى کشور)، کلیه دستگاه‌ها، سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران

اقدام اولویت‌دار: جلوگیرى از انسداد مسیر قنوات و رگ آب‌ها در گودبردارى‌هاى احداث ساختمان و سازه‌هاى زیرسطحی
خروجی مورد انتظار: عدم انسداد مسیر عادى رگاب‌ها و قنوات
دستگاه/ های همکار: وزارت کشور، شهردارى‌ها
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: تعیین قرارگیرى شریان‌هاى حیاتی و مجموعه‌هاى مرتبط با سازمان‌هاى دولتی و شرکت‌ها در مناطق فرونشست و فروریزش زمین و ارائه تمهیدات و اقدامات اجرایی مقابله‌ای
خروجی مورد انتظار: تعیین زون‌هاى با خطر بالاى فرونشست زمین در مسیر شریان‌هاى حیاتی و تعیین اقدامات مقابله‌ای
دستگاه/ های همکار: وزارت صنعت، معدن و تجارت (سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور)، وزارت علوم، تحقیقات و فناورى، وزارت نیرو، وزارت نفت، وزارت کشور (سازمان شهردارى‌ها و دهیارى‌هاى کشور)، وزارت ارتباطات و فناورى اطلاعات و سایر دستگاه‌هاى مرتبط و مشمول قانون
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: تعلیم و آموزش بدو خدمت و ضمن خدمت براى کارکنان دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط در ارتباط با فرونشست زمین
خروجی مورد انتظار: ارتقاى دانش کارکنان
دستگاه/ های همکار: وزارت کشور، ستاد کل نیرو‌هاى مسلح، وزارت نیرو، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، وزارت جهاد کشاورزى
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور

اقدام اولویت‌دار: تولید محتوا و برنامه‌هاى آموزشی در ارتباط با مخاطره فرونشست زمین
خروجی مورد انتظار: ارتقاى دانش عمومی
دستگاه/ های همکار: وزارت علوم، تحقیقات و فناورى، وزارت صنعت، معدن و تجارت (سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور)، وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزى، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (سازمان آموزش فنی و حرفه‌اى کشور)
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور