برنامه اقدام مخاطره زلزله_ وزارت نفت

برنامه اقدام مخاطره زلزله، مجموعه تكالیف و وظایف وزارت نفت است که برگرفته از مواد و بندهاى قانون مدیریت بحران و با توجه به حدود وظایف دستگاه‌ها و اقدامات اولویت‌دار است كه اجراى آن‌ها با هدف كاهش خطر حوادث و سوانح ضرورت دارد. از آنجا كه برنامه ملی كاهش خطر حوادث و سوانح، رویكرد پیشگیرانه در برابر خسارات و تلفات مخاطرات طبیعی و انسان‌ساز را دنبال می‌کند، مجموعه تكالیف و وظایف دستگاه‌های مشمول قانون مدیریت بحران در این برنامه بر همین اساس تدوین گردیده است. ضرورت دارد این موارد كلی مورد توجه كلیه دستگاه‌های اجرایی دولتی و غیردولتی و نهادهاى عمومی قرار گیرد.
تدوین اقدامات، توسط گروه‌های تخصصی تشکیل‌شده در كمیته كاهش خطر حوادث و سوانح صورت گرفته است. هر یك از گروه‌های تخصصی در ارتباط با یك مخاطره خاص به مطالعات قوانین، مقررات، طرح‌ها، برنامه‌ها و دستورالعمل‌های موجود در ارتباط با آن مخاطره پرداخته است و با در نظر گرفتن شرایط كنونی كشور، شرایط هر مخاطره و با توجه به حوزه وظایف و اختیارات دستگاه‌های مختلف موضوع ماده ٢ قانون مدیریت بحران كشور به تدوین اقدام‌های اولویت‌دار پرداخته است. در طول تدوین این اقدام‌ها، تیم‌هاى تخصصی جلسات مشتركی با نماینده‌های دستگاه‌های مختلف برگزار کرده‌اند تا در كنار حصول اطمینان از ضرورت پرداخت به هر اقدام، هماهنگی‌های لازم با دستگاه‌ها در ارتباط با حوزه وظایف و مسئولیت آن‌ها نیز انجام گیرد.
در رخداد مخاطرات، تعدادى از دستگاه‌ها مسئولیت مستقیم اقدام و ارائه خدمات به‌صورت سرویس‌دهی مستقیم دارند و تعدادى دیگر تحت تأثیر مخاطره آسیب‌پذیر هستند. ضرورت دارد با هدف ارائه خدمات به بهره‌برداران و سایر دستگاه‌های نیازمند، تدابیر و اقدامات پیشگیرانه‌ای توسط دستگاه مسئول مورد توجه قرار گیرد. كلیه دستگاه‌های مشمول قانون موظف هستند در برابر كلیه مخاطرات متنوع تهدیدكننده دارایی‌های آن‌ها، اقدامات پیشگیرانه‌ای را با هدف كاهش خطر در حوزه مسئولیتی خود انجام دهند.
در فرایند مدیریت خطر و اتخاذ اقدامات پیشگیرانه با هدف كاهش خطر حوادث و سوانح، تحلیل خطر (شناخت خطرها، شامل ارزیابی مخاطره‌ها و ابعاد آن‌ها، شناخت، تحلیل آسیب‌پذیری‌های محتمل و شناسایی در معرض قرارگیری‌ها) و اقدامات كاهش خطر دو مرحله بنیادین هستند. ضرورت ویژه دارد كه دستگاه‌های مشمول قانون در اتخاذ رویكردها و اجراى اقدامات پیشگیرانه دو مرحله مهم مذكور اهتمام نمایند.
در برنامه اقدام تعدادى از دستگاه‌ها مسئول و تعدادى به عنوان همكار یا پشتیبان تعریف‌شده‌اند. ضرورت دارد كه دستگاه مسئول در تدوین برنامه عملیاتی، در صورت نیاز به همكارى دستگاه دیگر توافق و تفاهم‌های اولیه را انجام داده باشد. در این راستا، سازمان مدیریت بحران كشور مسئولیت هماهنگی و هم‌افزایی فی‌مابین دستگاه‌ها را خواهد داشت. دستگاه مسئول می‌تواند با توجه به تشخیص بالاترین مقاوم مسئول آن دستگاه، کارگروه‌های تخصصی تشكیل داده و با مسئولیت خود نسبت به هماهنگی‌های لازم اقدام نماید. همچنین باید هزینه‌های همكارى و پشتیبانی در ردیف برنامه‌های عملیاتی سالانه دستگاه‌های همكار و پشتیبان لحاظ گردد كه پس از تأیید سازمان مدیریت بحران به سازمان برنامه و بودجه اعلام می‌شود. در ادامه اقدامات اولویت‌دار با مسئولیت وزارت نفت در مخاطره زلزله، ارائه شده است.

‌هدف 1: تحقق تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در مدیریت بحران بر مبناى درك صحیح و همه‌جانبه از خطر
اقدام اولویت‌دار: تهیه سامانه اطلاعات رقومی از تمامی اجزاى سامانه‌‌های تولید، انتقال و توزیع گاز و مواد سوختی
خروجی مورد انتظار: آگاهی از پراکنش جغرافیایی و نوع المان‌های مهم در شبکه تولید و انتقال نفت و گاز و مجتمع‌های پتروشیمی
دستگاه/ های همکار: نهاد‌های تخصصی و شرکت‌‌های مورد تأیید
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور

اقدام اولویت‌دار: تعیین نقاط تقاطعی مسیر لوله‌‌های اصلی نفت و گاز و مواد پتروشیمی با زونها و مسیر گسلش و اتخاذ تمهیدات مهندسی مقابله با اثر جابجایی ناشی از گسیختگی و گسلش
خروجی مورد انتظار: شناسایی زون‌های آسیب‌پذیر خطوط انتقال و مجتمع‌های مرتبط در معرض خطر گسلش
دستگاه/ های همکار: وزارت علوم، تحقیقات و فناورى، وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح (سازمان جغرافیایی نیرو‌های مسلح)، وزارت صنعت، معدن و تجارت (سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور)
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور

اقدام اولویت‌دار: ارزیابی خطر لرز‌ه‌ای مجموعه‌‌های پالایشگاهی، مجتمع‌های تولیدى، مخازن، ایستگاه‌ها و کلیه سایت‌های نفت (و مشتقات آن)، گاز و پتروشیمی و تعیین نقاط و اجزاى آسیب‌پذیر در آن‌ها
خروجی مورد انتظار: توسعه پایدار و کاهش خطر مجموعه‌‌های نفت و گاز و پترو‌شیمی‌ها از طراحی تا اجرا
دستگاه/ های همکار: وزارت صنعت، معدن و تجارت (سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور)، وزارت علوم، تحقیقات و فناورى، نهاد‌های تخصصی، شرکت‌‌های مشاور مورد تأیید
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور

اقدام اولویت‌دار: ارزیابی خطر لرز‌ه‌ای و مخاطرات ثانویه ناشی از رخداد زلزله مانند زمین لغزش، ریزش‌های سنگ القائی، روانگرایی، گسلش و سایر مخاطرات ثانویه مرتبط در دامنه‌ها در مسیر خطوط انتقال نفت (و مشتقات آن)، گاز و محصولات پتروشیمی و المان‌های وابسته
خروجی مورد انتظار: شناسایی زون‌های آسیب‌پذیر خطوط انتقال و مجتمع‌های مرتبط در معرض خطر
دستگاه/ های همکار: وزارت صنعت، معدن و تجارت (سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور)، وزارت علوم، تحقیقات و فناورى، نهاد‌های تخصصی، شرکت‌‌های مشاور مورد تأیید، وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح (سازمان جغرافیایی نیرو‌های مسلح)
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور

اقدام اولویت‌دار: ارزیابی خطر زلزله در پمپ‌بنزین‌ها و ایستگاه‌‌های CNG درون‌شهرى و مخاطرات ثانویه ناشی از زلزله مانند آتش‌سوزى و انفجار در این سایت‌ها و اتخاذ تمهیدات کاهش خطر
خروجی مورد انتظار: کاهش خطر زلزله و آتش‌سوزى ناشی از آن در شهرها
دستگاه/ های همکار: وزارت صنعت، معدن و تجارت (سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور)، وزارت علوم، تحقیقات و فناورى، کلیه نهاد‌های تخصصی و شرکت‌‌های معتبر مرتبط
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه وبودجه، سازمان مدیریت بحران کشور

اقدام اولویت‌دار: ‌مقاوم‌سازى لرز‌ه‌ای اجزاى مهم مجتمع‌های پتروشیمی، مخازن مواد، پایه‌ها، عناصر ساز‌ه‌ای (دولتی و خصوصی) در مقابل زلزله و پیامد‌های ناشی از آن
خروجی مورد انتظار: ارتقاى تاب‌آوری مجتمع‌های پتروشیمی (اعم از دولتی و یا خصوصی)
دستگاه/ های همکار: کلیه نهاد‌های تخصصی و شرکت‌‌های معتبر مرتبط، بخش خصوصی
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور

اقدام اولویت‌دار: ‌مقاوم‌سازى انبار و خطوط انتقال و تأسیسات وابسته به صنایع پتروشیمی در مقابل زلزله
خروجی مورد انتظار: ارتقاى تاب‌آوری مجتمع‌های پتروشیمی (اعم از دولتی و یا خصوصی)
دستگاه/ های همکار: کلیه نهاد‌های تخصصی و شرکت‌‌های معتبر مرتبط، بخش خصوصی
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور

اقدام اولویت‌دار: ‌مقاوم‌سازى اجزاى حساس پالایشگاه‌ها، مخازن نفت و انبار نفت و مواد سوختی در برابر زلزله به ترتیب اولویت خطر زلزله
خروجی مورد انتظار: کاهش خطر پالایشگاه‌ها و مخازن مهم نفتی و انبار‌های سوخت
دستگاه/ های همکار: کلیه نهاد‌های تخصصی و شرکت‌‌های معتبر مرتبط
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور

اقدام اولویت‌دار: مکان‌یابی احداث مجموعه‌‌های مرتبط با نفت (و مشتقات آن)، گاز و پتروشیمی (شامل پالایشگاه‌ها، سایت‌ها، ایستگاه‌ها و ...) و مخازن ذخیره بر مبناى خطر زلزله و اجتناب از ساخت و توسعه مجموعه‌ها و اجزاى آن در حریم گسل‌ها، دامنه‌‌های ناپایدار
خروجی مورد انتظار: توسعه پایدار و کاهش خطر مجموعه‌‌های نفت و گاز و پترو‌شیمی‌ها از طراحی تا اجرا
دستگاه/ های همکار: وزارت صنعت، معدن و تجارت (سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور)، نهاد‌های تخصصی، شرکت‌‌های مشاور مورد تأیید
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور، ستاد کل نیرو‌های مسلح

اقدام اولویت‌دار: برنامه‌ریزى براى خارج کردن لوله‌‌های انتقال مواد و مخازن اصلی مواد سوختی درون‌شهرى به محدوده‌‌های بیرون شهر
خروجی مورد انتظار: ارتقاى ایمنی شهرى در برابر خطر زلزله و مخاطرات ناشی از آن
دستگاه/ های همکار: کلیه نهاد‌های تخصصی و شرکت‌‌های معتبر مرتبط
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور

اقدام اولویت‌دار: اجراى برنامه کاهش خطر لرز‌ه‌ای شبکه گاز شهرى با اولویت کلان‌شهرها شامل ‌مقاوم‌سازى علمک‌ها، لوله‌ها، ایستگاه‌‌های گاز
خروجی مورد انتظار: ارتقاى ایمنی شبکه گاز شهرى در برابر زلزله
دستگاه/ های همکار: کلیه نهاد‌های تخصصی و شرکت‌‌های معتبر مرتبط، ستاد کل نیرو‌های مسلح
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور