برنامه اقدام مخاطره بیابان‌زایی_ وزارت جهاد کشاورزى

برنامه اقدام مخاطره بیابان‌زایی، مجموعه تكالیف و وظایف وزارت جهاد کشاورزى است که برگرفته از مواد و بندهاى قانون مدیریت بحران و با توجه به حدود وظایف دستگاه‌ها و اقدامات اولویت‌دار است كه اجراى آن‌ها با هدف كاهش خطر حوادث و سوانح ضرورت دارد. از آنجا كه برنامه ملی كاهش خطر حوادث و سوانح، رویكرد پیشگیرانه در برابر خسارات و تلفات مخاطرات طبیعی و انسان‌ساز را دنبال می‌کند، مجموعه تكالیف و وظایف دستگاه‌های مشمول قانون مدیریت بحران در این برنامه بر همین اساس تدوین گردیده است. ضرورت دارد این موارد كلی مورد توجه كلیه دستگاه‌های اجرایی دولتی و غیردولتی و نهادهاى عمومی قرار گیرد.
تدوین اقدامات، توسط گروه‌های تخصصی تشکیل‌شده در كمیته كاهش خطر حوادث و سوانح صورت گرفته است. هر یك از گروه‌های تخصصی در ارتباط با یك مخاطره خاص به مطالعات قوانین، مقررات، طرح‌ها، برنامه‌ها و دستورالعمل‌های موجود در ارتباط با آن مخاطره پرداخته است و با در نظر گرفتن شرایط كنونی كشور، شرایط هر مخاطره و با توجه به حوزه وظایف و اختیارات دستگاه‌های مختلف موضوع ماده ٢ قانون مدیریت بحران كشور به تدوین اقدام‌های اولویت‌دار پرداخته است. در طول تدوین این اقدام‌ها، تیم‌هاى تخصصی جلسات مشتركی با نماینده‌های دستگاه‌های مختلف برگزار کرده‌اند تا در كنار حصول اطمینان از ضرورت پرداخت به هر اقدام، هماهنگی‌های لازم با دستگاه‌ها در ارتباط با حوزه وظایف و مسئولیت آن‌ها نیز انجام گیرد.
در رخداد مخاطرات، تعدادى از دستگاه‌ها مسئولیت مستقیم اقدام و ارائه خدمات به‌صورت سرویس‌دهی مستقیم دارند و تعدادى دیگر تحت تأثیر مخاطره آسیب‌پذیر هستند. ضرورت دارد با هدف ارائه خدمات به بهره‌برداران و سایر دستگاه‌های نیازمند، تدابیر و اقدامات پیشگیرانه‌ای توسط دستگاه مسئول مورد توجه قرار گیرد. كلیه دستگاه‌های مشمول قانون موظف هستند در برابر كلیه مخاطرات متنوع تهدیدكننده دارایی‌های آن‌ها، اقدامات پیشگیرانه‌ای را با هدف كاهش خطر در حوزه مسئولیتی خود انجام دهند.
در فرایند مدیریت خطر و اتخاذ اقدامات پیشگیرانه با هدف كاهش خطر حوادث و سوانح، تحلیل خطر (شناخت خطرها، شامل ارزیابی مخاطره‌ها و ابعاد آن‌ها، شناخت، تحلیل آسیب‌پذیری‌های محتمل و شناسایی در معرض قرارگیری‌ها) و اقدامات كاهش خطر دو مرحله بنیادین هستند. ضرورت ویژه دارد كه دستگاه‌های مشمول قانون در اتخاذ رویكردها و اجراى اقدامات پیشگیرانه دو مرحله مهم مذكور اهتمام نمایند.
در برنامه اقدام تعدادى از دستگاه‌ها مسئول و تعدادى به عنوان همكار یا پشتیبان تعریف‌شده‌اند. ضرورت دارد كه دستگاه مسئول در تدوین برنامه عملیاتی، در صورت نیاز به همكارى دستگاه دیگر توافق و تفاهم‌های اولیه را انجام داده باشد. در این راستا، سازمان مدیریت بحران كشور مسئولیت هماهنگی و هم‌افزایی فی‌مابین دستگاه‌ها را خواهد داشت. دستگاه مسئول می‌تواند با توجه به تشخیص بالاترین مقاوم مسئول آن دستگاه، کارگروه‌های تخصصی تشكیل داده و با مسئولیت خود نسبت به هماهنگی‌های لازم اقدام نماید. همچنین باید هزینه‌های همكارى و پشتیبانی در ردیف برنامه‌های عملیاتی سالانه دستگاه‌های همكار و پشتیبان لحاظ گردد كه پس از تأیید سازمان مدیریت بحران به سازمان برنامه و بودجه اعلام می‌شود. در ادامه اقدامات اولویت‌دار با مسئولیت وزارت جهاد کشاورزى در مخاطره بیابان‌زایی، ارائه شده است.

هدف 1: بهبود نظام حكمرانی و توسعه ظرفیت‌ها با تأكید بر مدیریت یكپارچه و هماهنگ
اقدام اولویت‌دار: انسداد چاه‌هاى غیرمجاز و نصب کنتور حجمی بر روى چاه‌ها
خروجی مورد انتظار: حفاظت از آب و خاک
دستگاه/ های همکار: سازمان مدیریت بحران کشور
دستگاه/ های پشتیبان: وزارت نیرو، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: تنقیح قوانین، تعیین قوانین ناسخ و منسوخ و ساماندهی قوانین پراکنده و غیرمنسجم در خصوص مدیریت بیابان‌زایی در کشور (با تأکید بر پیشگیرى و مدیریت خطر)
خروجی مورد انتظار: وضع قوانین جامع، یکپارچه و منسجم
دستگاه/ های همکار: وزارت راه و شهرسازى، وزارت نیرو
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران

هدف 2: تحقق تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در مدیریت بحران بر مبناى درك صحیح و همه‌جانبه از خطر
اقدام اولویت‌دار: تهیه نقشه پهنه‌بندى خطر بیابان‌زایی
خروجی مورد انتظار: تولید نقشه خطر بیابان‌زایی
دستگاه/ های همکار: وزارت راه و شهرسازى (سازمان هواشناسی کشور)، سازمان نقشه‌بردارى کشور، ستاد کل نیرو‌هاى مسلح
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: ارتقاى سامانه پایش عرصه‌هاى بیابانی کشور با استفاده از امکانات زمینی و سنجش از دور
خروجی مورد انتظار: کاهش خطر بیابان‌زایی در بخش منابع طبیعی
دستگاه/ های همکار: وزارت راه و شهرسازى (سازمان هواشناسی کشور)، سازمان نقشه‌بردارى کشور، ستاد کل نیرو‌هاى مسلح
دستگاه/ های پشتیبان: وزارت صنعت، معدن و تجارت (سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور)، سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: ارتقا و بهبود فعالیت‌هاى تحقیقاتی، آموزشی، ترویجی و اجرایی در ارتباط با بیابان‌زایی
خروجی مورد انتظار: کاهش خطر بیابان‌زایی در بخش منابع طبیعی
دستگاه/ های همکار: وزارت علوم، تحقیقات و فناورى
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: ارتقاى راندمان مصرف آب در بخش کشاورزى
خروجی مورد انتظار: کاهش خطر بیابان‌زایی در بخش کشاورزى
دستگاه/ های همکار: وزارت نیرو
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: اصلاح روش تأمین انرژى در مناطق مستعد بیابان‌زایی و استفاده از انرژى‌هاى جایگزین مانند انرژى خورشیدى
خروجی مورد انتظار: کاهش خطر بیابان‌زایی در بخش کشاورزى
دستگاه/ های همکار: وزارت نیرو
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: تعلیم و آموزش بدو خدمت و ضمن خدمت براى کارکنان دستگاه‌هاى اجرایی ذی‌ربط در ارتباط با بیابان‌زایی
خروجی مورد انتظار: ارتقاى دانش کارکنان
دستگاه/ های همکار: وزارت کشور، ستاد کل نیرو‌هاى مسلح، وزارت راه و شهرسازى، وزارت نیرو، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور

اقدام اولویت‌دار: تولید محتوا و برنامه‌هاى آموزشی در ارتباط با مخاطره بیابان‌زایی
خروجی مورد انتظار: ارتقاى دانش عمومی
دستگاه/ های همکار: وزارت علوم، تحقیقات و فناورى، وزارت نیرو، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (سازمان آموزش فنی و حرفه‌اى کشور)، وزارت راه و شهرسازى
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور

اقدام اولویت‌دار: افزایش دانش فنی و مهارتی کشاورزان
خروجی مورد انتظار: کاهش خطر بیابان‌زایی در بخش کشاورزى
دستگاه/ های همکار: وزارت علوم، تحقیقات و فناورى
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: توان‌افزایی جامعه روستایی در استفاده از فرصت‌هاى رشد و توسعه اقتصادى و اجتماعی
خروجی مورد انتظار: کاهش خطر بیابان‌زایی در بخش اقتصادى و اجتماعی
دستگاه/ های همکار: وزارت کشور (سازمان شهردارى‌ها و دهیاری‌ها)، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: ارتقاى نظام مدیریت توسعه روستایی
خروجی مورد انتظار: کاهش خطر بیابان‌زایی در بخش اقتصادى و اجتماعی
دستگاه/ های همکار: وزارت کشور (سازمان شهردارى‌ها و دهیارى‌هاى کشور)
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: اجراى طرح‌هاى آبخوان‌داری براى مهار سیلاب‌ها و رواناب‌ها
خروجی مورد انتظار: حفاظت از آب و خاک
دستگاه/ های همکار: وزارت نیرو
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: تهیه و اجراى الگوى کشت
خروجی مورد انتظار: کاهش خطر بیابان‌زایی در بخش اقتصادى و اجتماعی
دستگاه/ های همکار: وزارت راه و شهرسازى (سازمان هواشناسی کشور)، سازمان حفاظت محیط‌زیست
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: بهبود نظام بهره‌بردارى مناسب از منابع طبیعی و جلوگیرى از تخریب و تغییر کاربرى اراضی کشور
خروجی مورد انتظار: کاهش خطر بیابان‌زایی در بخش اقتصادى و اجتماعی
دستگاه/ های همکار: سازمان حفاظت محیط‌زیست
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: جلوگیرى از تخریب کیفی و کمی منابع آب و خاک به‌ویژه تخریب سفره‌هاى آب زیرزمینی و فرسایش خاک
خروجی مورد انتظار: کاهش خطر بیابان‌زایی در بخش اقتصادى و اجتماعی
دستگاه/ های همکار: وزارت صنعت، معدن و تجارت (سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور)، سازمان حفاظت محیط‌زیست
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: ممیزى و کنترل پروانه چرا و ایجاد تعادل بین ظرفیت مراتع و تعداد دام
خروجی مورد انتظار: حفاظت از آب و خاک
دستگاه/ های همکار: سازمان حفاظت محیط‌زیست
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

هدف 3: اولویت‌دهی و توسعه اقدامات كاهش خطر و سرمایه‌گذاری در راستاى افزایش تاب‌آوری
اقدام اولویت‌دار: برنامه‌ریزی براى حضور مؤثر و کارآمد بخش خصوصی در ارائه خدمات و نهاده‌هاى تولید
خروجی مورد انتظار: کاهش خطر بیابان‌زایی در بخش اقتصادى و اجتماعی
دستگاه/ های همکار: سازمان برنامه و بودجه
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور

اقدام اولویت‌دار: بهبود سیاست‌هاى حمایت مالی و بیمه محصولات کشاورزى و منابع طبیعی
خروجی مورد انتظار: کاهش خطر بیابان‌زایی در بخش اقتصادى و اجتماعی
دستگاه/ های همکار: سازمان برنامه و بودجه
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور

اقدام اولویت‌دار: استفاده از توانایی اکو جهانگردى در جهت ایجاد اشتغال پایدار و رونق اقتصادى
خروجی مورد انتظار: کاهش خطر بیابان‌زایی در بخش اقتصادى و اجتماعی
دستگاه/ های همکار: وزارت میراث فرهنگی، گردشگرى و صنایع دستی، سازمان برنامه و بودجه
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور