برنامه اقدام مخاطره سیلاب_ وزارت راه و شهرسازی

برنامه اقدام مخاطره سیلاب، مجموعه تكاليف و وظايف وزارت راه و شهرسازی است که برگرفته از مواد و بندهاى قانون مديريت بحران و با توجه به حدود وظايف دستگاه‌ها و اقدامات اولویت‌دار آنهاست كه اجراى آن با هدف كاهش خطر حوادث و سوانح ضرورت دارد. از آنجا كه برنامه ملي كاهش خطر حوادث و سوانح، رويكرد پيشگيرانه در برابر خسارات و تلفات مخاطرات طبيعي و انسان‌ساز را دنبال می‌کند، مجموعه تكاليف و وظايف دستگاه‌های مشمول قانون مديريت بحران در اين برنامه بر همين اساس تدوين گرديده است. ضرورت دارد اين موارد كلي مورد توجه كليه دستگاه‌های اجرايي دولتي و غيردولتي و نهادهاى عمومي قرار گيرد.
تدوین اقدامات، توسط گروه‌های تخصصي تشکیل‌شده در كميته كاهش خطر حوادث و سوانح صورت گرفته است. هر يك از گروه‌های تخصصي در ارتباط با يك مخاطره خاص به مطالعات قوانين، مقررات، طرح‌ها، برنامه‌ها و دستورالعمل‌های موجود در ارتباط با آن مخاطره پرداخته است و با در نظر گرفتن شرايط كنوني كشور، شرايط هر مخاطره و با توجه به حوزه وظايف و اختيارات دستگاه‌های مختلف موضوع ماده ٢ قانون مديريت بحران كشور به تدوين اقدام‌های اولویت‌دار پرداخته است. در طول تدوين اين اقدام‌ها، تيم‌هاى تخصصي جلسات مشتركي با نماینده‌های دستگاه‌های مختلف برگزار کرده‌اند تا در كنار حصول اطمينان از ضرورت پرداخت به هر اقدام، هماهنگی‌های لازم با دستگاه‌ها در ارتباط با حوزه وظايف و مسئوليت آن‌ها نيز انجام گيرد.
در رخداد مخاطرات، تعدادى از دستگاه‌ها مسئوليت مستقيم اقدام و ارائه خدمات به‌صورت سرویس‌دهی مستقيم دارند و تعدادى ديگر تحت تأثير مخاطره آسیب‌پذیر هستند. ضرورت دارد با هدف ارائه خدمات به بهره‌برداران و ساير دستگاه‌های نيازمند، تدابير و اقدامات پیشگیرانه‌ای توسط دستگاه مسئول مورد توجه قرار گيرد. كليه دستگاه‌های مشمول قانون موظف هستند در برابر كليه مخاطرات متنوع تهديدكننده دارایی‌های آن‌ها، اقدامات پیشگیرانه‌ای را با هدف كاهش خطر در حوزه مسئوليتي خود انجام دهند.
در فرايند مديريت خطر و اتخاذ اقدامات پيشگيرانه با هدف كاهش خطر حوادث و سوانح، تحليل خطر (شناخت خطرها، شامل ارزيابي مخاطره‌ها و ابعاد آن‌ها، شناخت، تحليل آسیب‌پذیری‌های محتمل و شناسايي در معرض قرارگیری‌ها) و اقدامات كاهش خطر دو مرحله بنيادين هستند. ضرورت ويژه دارد كه دستگاه‌های مشمول قانون در اتخاذ رويكردها و اجراى اقدامات پيشگيرانه دو مرحله مهم مذكور اهتمام نمايند.
در برنامه اقدام تعدادى از دستگاه‌ها مسئول و تعدادى به عنوان همكار يا پشتيبان تعریف‌شده‌اند. ضرورت دارد كه دستگاه مسئول در تدوين برنامه عملياتي، در صورت نياز به همكارى دستگاه ديگر توافق و تفاهم‌های اوليه را انجام داده باشد. در اين راستا، سازمان مديريت بحران كشور مسئوليت هماهنگي و هم‌افزایی فی‌مابین دستگاه‌ها را خواهد داشت. دستگاه مسئول می‌تواند با توجه به تشخيص بالاترين مقاوم مسئول آن دستگاه، کارگروه‌های تخصصي تشكيل داده و با مسئوليت خود نسبت به هماهنگی‌های لازم اقدام نمايد. همچنين بايد هزینه‌های همكارى و پشتيباني در رديف برنامه‌های عملياتي سالانه دستگاه‌های همكار و پشتيبان لحاظ گردد كه پس از تأييد سازمان مديريت بحران به سازمان برنامه و بودجه اعلام می‌شود. در ادامه اقدامات اولویت‌دار با مسئولیت وزارت راه و شهرسازی در مخاطره سیلاب، ارائه شده است.

هدف 1: بهبود نظام حكمراني و توسعه ظرفیت‌ها با تأكيد بر مديريت يكپارچه و هماهنگ

اقدام اولویت‌دار: تهيه و تدوين و ابلاغ ضوابط و مقررات ساخت‌وساز و ضوابط حاكم بر طرح‌های جامع، تفصيلي شهرى و هادى روستايي بر مبناى نقشه‌های حد بستر و حريم و خطر سيلاب

خروجی مورد انتظار: كاهش ساخت‌وسازهای آسیب‌پذیر در مقابل سيلاب

دستگاه/ های همکار: وزارت كشور (سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های كشور، شهرداری‌ها)، بنياد مسكن انقلاب اسلامي، وزارت نيرو، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت جهاد كشاورزى (سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزدارى كشور)

دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مديريت بحران كشور

هدف 2: تحقق تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در مديريت بحران بر مبناى درك صحيح و همه‌جانبه از خطر

اقدام اولویت‌دار: تكميل و توسعه شبكه پايش و  هشدار سيل در  كشور و  توسعه تجهيزات ایستگاه‌های باران‌سنجی، هيدرومترى و رسوب سنجي در كليه زير حوزه‌های مهم آبخيزها

خروجی مورد انتظار: افزايش گستره پايش رودخانه‌ها، افزايش دقت و كارايي سامانه‌های  هشدار سيل رودخانه‌ای

دستگاه/ های همکار: وزارت نيرو، وزارت جهاد كشاورزى، سازمان برنامه و بودجه

دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مديريت بحران كشور، وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاى مسلح (سازمان جغرافيايي نيروهاى مسلح)

اقدام اولویت‌دار: بازنگرى و اصلاح طرح‌های جامع و  تفصيلي شهرى داراى اولويت

خروجی مورد انتظار: ایمن‌سازی شهرها

دستگاه/ های همکار: وزارت كشور (سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های كشور)

دستگاه/ های پشتیبان: وزارت صنعت، معدن و تجارت (سازمان زمین‌شناسی و اكتشافات معدني كشور)، وزارت نيرو، سازمان مديريت بحران كشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: انجام اقدامات ضرورى براى جابجايي و يا مقاوم‌سازی ساختمان‌ها و تأسيسات واقع در بستر و حريم رودخانه‌ها، در مقابل سيلاب با هماهنگي وزارت نيرو

خروجی مورد انتظار: مقاوم و ایمن‌سازی ساختمان‌ها و تأسيسات دولتي موجود

دستگاه/ های همکار: وزارت نيرو

دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مديريت بحران كشور

اقدام اولویت‌دار: تقويت سامانه‌ها و توسعه شبكه پايش و تجهيزات پیش‌بینی‌های هواشناسي (زميني - رادار و ...)

خروجی مورد انتظار: پوشش كامل شبكه پايش كل كشور، پوشش شبكه پايش حوضه‌های داراى اولويت با دقت بالا، افزايش دقت زماني و مكاني پیش‌بینی‌ها

دستگاه/ های همکار: سازمان برنامه و بودجه، وزارت نيرو، وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاى مسلح (سازمان جغرافيايي نيروهاى مسلح)

دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مديريت بحران، وزارت نيرو، وزارت جهاد كشاورزى، وزارت راه و شهرسازى

اقدام اولویت‌دار: مطالعه و اجراى طرح‌های اصلاحي و مقاوم‌سازی مشخص‌شده در برنامه مقاوم‌سازی پل‌ها و كالورتهاى خارج از محدوده شهرها و روستاها

خروجی مورد انتظار: مقاوم و ایمن‌سازی پل‌ها و كالورتهاى موجود در خارج از محدوده شهرها و روستاها

دستگاه/ های همکار: وزارت نيرو

دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مديريت بحران كشور

اقدام اولویت‌دار: یکپارچه‌سازی و به‌روزرسانی بانك اطلاعات و آمار ایستگاه‌های باران‌سنجی كشور

خروجی مورد انتظار: بانك اطلاعات برخط بارندگی‌ها در سطح كشور

دستگاه/ های همکار: سازمان نقشه‌برداری كشور

دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مديريت بحران

اقدام اولویت‌دار: جمع‌آوری آمار و اطلاعات بهابازارهای منجر به وقوع سيلاب

خروجی مورد انتظار: بانك اطلاعاتي مشخصات بهابازارهای به وقوع پيوسته

دستگاه/ های همکار: وزارت كشور، وزارت جهاد كشاورزى، وزارت راه و شهرسازى، سازمان نقشه‌برداری كشور

دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مديريت بحران كشور، سازمان برنامه و بودجه

هدف 3: اولویت‌دهی و توسعه اقدامات كاهش خطر و سرمایه‌گذاری در راستاى افزايش تاب‌آوری

اقدام اولویت‌دار: ساماندهي پل‌های كم ارتفاع در مناطق با خطر بالاى سيلاب در خارج از  شهرها

خروجی مورد انتظار: جلوگيرى از صدمه و تخريب پل‌ها کم ارتفاع

دستگاه/ های همکار: بنياد مسكن انقلاب اسلامي، وزارت نيرو 

دستگاه/ های پشتیبان: سازمان برنامه و بودجه، سازمان مديريت بحران كشور

هدف 4: پاسخ مؤثر به حوادث و سوانح و بازسازى با مشاركت مردم در تمامي ابعاد كالبدى، اقتصادى، اجتماعي، نهادى و محیط‌زیستی

اقدام اولویت‌دار: مطالعه، اجرا و راه‌اندازی سامانه‌های هشدار سيل هواشناسي در حوضه‌های داراى اولويت

خروجی مورد انتظار: پیش‌بینی و هشدار بارندگي و سیل‌ها مكان و ميزان بارش - هشدار سیل‌های ناگهاني در حوضه‌های كوچك

دستگاه/ های همکار: وزارت ارتباطات و فناورى اطلاعات، سازمان برنامه و بودجه، وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاى مسلح (سازمان جغرافيايي نيروهاى مسلح)

دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مديريت بحران كشور، وزارت جهاد كشاورزى

اقدام اولویت‌دار: تدوين و ابلاغ دستورالعمل مربوط به فرآيند پیش‌بینی، تحليل و هشدار بارندگي و سيلاب (با دقت زماني و مكاني مناسب)

خروجی مورد انتظار: اصلاح روند جارى در موضوع پیش‌بینی و هشدار سيل

دستگاه/ های همکار: وزارت نيرو، وزارت كشور، وزارت جهاد كشاورزى (سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزدارى كشور)

دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مديريت بحران كشور، سازمان برنامه و بودجه