برنامه اقدام مخاطره فرونشست زمین_ وزارت نیرو

برنامه اقدام مخاطره فرونشست زمین، مجموعه تكالیف و وظایف وزارت نیرو است که برگرفته از مواد و بندهاى قانون مدیریت بحران و با توجه به حدود وظایف دستگاه‌ها و اقدامات اولویت‌دار است كه اجراى آن‌ها با هدف كاهش خطر حوادث و سوانح ضرورت دارد. از آنجا كه برنامه ملی كاهش خطر حوادث و سوانح، رویكرد پیشگیرانه در برابر خسارات و تلفات مخاطرات طبیعی و انسان‌ساز را دنبال می‌کند، مجموعه تكالیف و وظایف دستگاه‌های مشمول قانون مدیریت بحران در این برنامه بر همین اساس تدوین گردیده است. ضرورت دارد این موارد كلی مورد توجه كلیه دستگاه‌های اجرایی دولتی و غیردولتی و نهادهاى عمومی قرار گیرد.
تدوین اقدامات، توسط گروه‌های تخصصی تشکیل‌شده در كمیته كاهش خطر حوادث و سوانح صورت گرفته است. هر یك از گروه‌های تخصصی در ارتباط با یك مخاطره خاص به مطالعات قوانین، مقررات، طرح‌ها، برنامه‌ها و دستورالعمل‌های موجود در ارتباط با آن مخاطره پرداخته است و با در نظر گرفتن شرایط كنونی كشور، شرایط هر مخاطره و با توجه به حوزه وظایف و اختیارات دستگاه‌های مختلف موضوع ماده ٢ قانون مدیریت بحران كشور به تدوین اقدام‌های اولویت‌دار پرداخته است. در طول تدوین این اقدام‌ها، تیم‌هاى تخصصی جلسات مشتركی با نماینده‌های دستگاه‌های مختلف برگزار کرده‌اند تا در كنار حصول اطمینان از ضرورت پرداخت به هر اقدام، هماهنگی‌های لازم با دستگاه‌ها در ارتباط با حوزه وظایف و مسئولیت آن‌ها نیز انجام گیرد.
در رخداد مخاطرات، تعدادى از دستگاه‌ها مسئولیت مستقیم اقدام و ارائه خدمات به‌صورت سرویس‌دهی مستقیم دارند و تعدادى دیگر تحت تأثیر مخاطره آسیب‌پذیر هستند. ضرورت دارد با هدف ارائه خدمات به بهره‌برداران و سایر دستگاه‌های نیازمند، تدابیر و اقدامات پیشگیرانه‌ای توسط دستگاه مسئول مورد توجه قرار گیرد. كلیه دستگاه‌های مشمول قانون موظف هستند در برابر كلیه مخاطرات متنوع تهدیدكننده دارایی‌های آن‌ها، اقدامات پیشگیرانه‌ای را با هدف كاهش خطر در حوزه مسئولیتی خود انجام دهند.
در فرایند مدیریت خطر و اتخاذ اقدامات پیشگیرانه با هدف كاهش خطر حوادث و سوانح، تحلیل خطر (شناخت خطرها، شامل ارزیابی مخاطره‌ها و ابعاد آن‌ها، شناخت، تحلیل آسیب‌پذیری‌های محتمل و شناسایی در معرض قرارگیری‌ها) و اقدامات كاهش خطر دو مرحله بنیادین هستند. ضرورت ویژه دارد كه دستگاه‌های مشمول قانون در اتخاذ رویكردها و اجراى اقدامات پیشگیرانه دو مرحله مهم مذكور اهتمام نمایند.
در برنامه اقدام تعدادى از دستگاه‌ها مسئول و تعدادى به عنوان همكار یا پشتیبان تعریف‌شده‌اند. ضرورت دارد كه دستگاه مسئول در تدوین برنامه عملیاتی، در صورت نیاز به همكارى دستگاه دیگر توافق و تفاهم‌های اولیه را انجام داده باشد. در این راستا، سازمان مدیریت بحران كشور مسئولیت هماهنگی و هم‌افزایی فی‌مابین دستگاه‌ها را خواهد داشت. دستگاه مسئول می‌تواند با توجه به تشخیص بالاترین مقاوم مسئول آن دستگاه، کارگروه‌های تخصصی تشكیل داده و با مسئولیت خود نسبت به هماهنگی‌های لازم اقدام نماید. همچنین باید هزینه‌های همكارى و پشتیبانی در ردیف برنامه‌های عملیاتی سالانه دستگاه‌های همكار و پشتیبان لحاظ گردد كه پس از تأیید سازمان مدیریت بحران به سازمان برنامه و بودجه اعلام می‌شود. در ادامه اقدامات اولویت‌دار با مسئولیت وزارت نیرو در مخاطره فرونشست زمین، ارائه شده است.

هدف 1: بهبود نظام حكمرانی و توسعه ظرفیت‌ها با تأكید بر مدیریت یكپارچه و هماهنگ
اقدام اولویت‌دار: پر و مسلوب‌المنفعه کردن چاه‌هاى غیرمجاز
خروجی مورد انتظار: عدم اجازه به حفر چاه‌هاى غیرمجاز جدید و کاهش تعداد آن‌ها
دستگاه/ های همکار: نهاد‌هاى قضایی و انتظامی
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

هدف 2: تحقق تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در مدیریت بحران بر مبناى درك صحیح و همه‌جانبه از خطر
اقدام اولویت‌دار: گزارش کلیه اقداماتی که منجر به افت سطح آب زیرزمینی در دشت‌ها و آبخوان‌هاى کشور می‌گردد (با ذکر مستندات) و ارائه پیشنهادات کلی در جهت جلوگیرى از روند افت سطح آب زیرزمینی
خروجی مورد انتظار: تعیین دلایل و علل اصلی افت سطح آب زیرزمینی در آبخوان‌هاى کشور
دستگاه/ های همکار: کلیه دستگاه‌هاى مرتبط
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: نصب کنتور‌هاى هوشمند چاه‌هاى آب با اولویت مناطق با نرخ فرونشست بالا و کنترل بهره‌بردارى چاه‌ها در حد مجاز
خروجی مورد انتظار: کنترل دبی استحصالی چاه‌هاى آب و جلوگیرى از تخلفات بهره‌بردارى
دستگاه/ های همکار: وزارت صنعت، معدن و تجارت
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: پایش برخط تراز آب‌هاى زیرزمینی و بازنگرى در میزان دبی استحصالی چاه‌هاى مجاز با اولویت زون‌هاى فرونشست زمین
خروجی مورد انتظار: کاهش دبی استحصالی چاه‌هاى مجاز
دستگاه/ های همکار: نهاد‌هاى تخصصی مرتبط و شرکت‌هاى مهندسی مشاور
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: تغذیه مصنوعی سفره‌هاى آب زیرزمینی با رواناب‌هاى غیر موردنیاز و بازچرخانی آب در محدوده‌هاى فرونشست زمین
خروجی مورد انتظار: جلوگیرى از افت سطح آب سفره‌هاى زیرزمینی
دستگاه/ های همکار: وزارت جهاد کشاورزى، وزارت صنعت، معدن و تجارت (سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور)، سازمان نقشه‌بردارى کشور
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه

اقدام اولویت‌دار: جلوگیرى از نشت و آب شستگی ناشی از خروج آب از شبکه لوله‌کشی شهرى
خروجی مورد انتظار: عدم نشت آب لوله‌کشی و جلوگیرى از آب شستگی در محدوده‌هاى شهرى
دستگاه/ های همکار: وزارت کشور (سازمان شهردارى‌ها و دهیارى‌هاى کشور)
دستگاه/ های پشتیبان: سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان برنامه و بودجه