مفهوم فاجعه در ادبیات موضوعی

بر اساس تعریف استراتژی بینالمللی سازمان ملل متحد برای کاهش ریسک، فاجعه اختلالی جدی در عملکرد جامعه است که موجب زیانهای گستردهی انسانی، مادی، اقتصادی و محیطی میشود. فاجعهی طبیعی هنگامی رخ میدهد که اثرات نامطلوب رخداد حوادث طبیعی از توانایی مقابلهی جامعهی در معرض خطر فراتر باشد. به عبارتی دیگر هنگامی که یک خطر بر یک جمعیت آسیبپذیر تاثیر گذارد و موجب ایجاد آسیب، تلفات و خسارات شود، فاجعه به وقوع می‌پیوندد. با بررسی دقیق‌تر مقالات ارزیابی ریسک به نظر می‌رسد که واژه‌ی Disaster بیان‌کننده‌ی فجایع طبیعی و انسانی که به صورت ناگهانی و بدون اطلاع قبلی رخ می‌دهد، می‌باشد و کلمه‌ی Crisis به معنی بحران نشان‌دهنده‌ی زمان خطر یا زمانی است که یک تصمیم دشوار یا مهم باید گرفته شود. در واقع این واژه برای بیان شرایطی است که خطر هنوز رخ نداده است اما سیستم را تهدید می‌نماید و اطلاع داریم که در زمانی نزدیک این تهدید به وقوع می‌پیوندد، پس باید یک تصمیم جدی و سریع در رابطه با رخداد خطر گرفته شود. رخداد هر حادثه در مکان‌های پرجمعیت، در صورت عدم کنترل، قابلیت تبدیل شدن به فاجعه را دارد. از آن‌جایی که اغلب حوادث طبیعی غیرقابل پیش‌بینی می‌باشند، شناسایی روش‌هایی جهت تعیین مناطق محتمل در معرض خطر، همچنین ارائه‌ی راهکارهایی جهت افزایش ظرفیت مقابله در مواجهه با تاثیرات منفی حادثه، در جلوگیری از رخداد فاجعه بسیار ارزشمند می‌باشد.