سامانه جامع مدیریت بحران

سامانه جامع مدیریت بحران ره‌آورد، مشتمل بر 12 سامانه اصلی مدیریت اطلاعات (پایگاه جامع اطلاعات بحران)، مدیریت اقدامات (Action Plan)، مدیریت منابع، آمادگی و توانمندسازی (آموزش و مانور)، مدیریت ریسک (خطرپذیری و آسیب‌پذیری)، مصون‌سازی و پایش تهدیدات، جانمایی اماکن و واکنش سریع، فرماندهی عملیات، اطلاع‌رسانی و هشداردهی، ارزیابی و نظارت، اطلاعات مکانی و مدیریت کاربران و 140 ماژول نرم‌افزاری می‌باشد.

گستردگی مباحث مدیریت بحران با توجه به امکانات موجود در کشور، موجب شده است که توسعه «سامانه جامع مدیریت بحران ره‌آورد» در اولویت‌های تحقیقاتی و توسعه‌ای شرکت دانش‌بنیان «بهین ره‌آورد بهبود» قرار گیرد تا در بحران‌های گسترده، مدیران بحران را یاری رساند. این سیستم ترکیبی از روش‌های تحقیق در عملیات (همانند روش‌های بهینه‌سازی و برنامه‌ریزی ریاضی) و سیستم‌ها و روش‌های تصمیم‌گیری در مدیریت و سیستم‌های مدیریت اطلاعات می‌باشد. در طراحی این سیستم تلاش شده است تا از منابع علمی و پژوهش‌های داخلی و خارجی شناخته شده و نیز تازه‌ترین روش‌ها و رویکردهای علمی موجود، تجربیات، خواسته‌ها و نیازمندی‌های مدیران بحران بهره گرفته شود. در توسعه این سامانه، چارچوب‌ها و الگوهای موفق مدیریت بحران، رویکردهای نوین و اسناد بالادستی و جهانی در نظر گرفته شده است. همچنین طیف وسیعی از نرم‌افزارهایی که به‌منظور کمک به فرایند مدیریت بحران طراحی شده‌اند، تحت بررسی قرار گرفته است تا چارچوبی جامع و بومی به مدیران بحران میهن اسلامی عزیزمان تقدیم گردد.

با وجود یک سامانه جامع مدیریت بحران در کشور که بتواند با پیش‌بینی و شناسایی عوامل خطرآفرین، از بروز و وقوع بحران‌ها جلوگیری نماید یا در صورت بروز بحران بتواند با اولویت‌بندی، برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت، رهبری و کنترل، فعالیت‌های لازم برای مداخله، هدایت و مهار بحران و سالم سازی بعد از وقوع بحران را با موفقیت به انجام رساند، می‌توان امیدوار بود که بسیاری از بحران‌ها قبل از وقوع، پیش‌بینی و مهار شده و یا در صورت وقوع بحران، عواقب ناشی از آن‌ها به حداقل ممکن، کاهش خواهد یافت.

«سامانه جامع مدیریت بحران ره‌آورد»، مشتمل بر 12 سامانه اصلی مدیریت اطلاعات (پایگاه جامع اطلاعات بحران)، مدیریت اقدامات (Action Plan)، مدیریت منابع، آمادگی و توانمندسازی (آموزش و مانور)، مدیریت ریسک (خطرپذیری و آسیب‌پذیری)، مصون‌سازی و پایش تهدیدات، جانمایی اماکن و واکنش سریع، فرماندهی عملیات، اطلاع‌رسانی و هشداردهی، ارزیابی و نظارت، اطلاعات مکانی و مدیریت کاربران و 140 ماژول نرم‌­افزاری می‌باشد.

این سامانه جامع با رویکرد یکپارچه‌سازی و ایجاد هماهنگی بین اقدامات مختلف در مدیریت بحران (از استراتژی تا عمل) و برنامه‌ریزی‌های لازم جهت حفاظت از زیرساخت‌های کلیدی توسعه یافته است. همچنین مطابق با چهار اولویت اقدام در چارچوب سندایی، ضمن تعریف فرایندهای مختلفی برای شناسایی و ارزیابی خطرات حاصل از بحران‌ها، زمینه لازم برای مدیریت و کنترل این ریسک‌ها، مکان‌یابی و مقاوم‌سازی تسهیلات در این سیستم فراهم گردیده است. ساختار نوآورانه این سیستم بهترین راهکار مدیریت عملیات بحران را جهت کاهش تلفات در حین و پس از وقوع بحران ارائه داده و به‌طور مشابه برنامه‌ریزی‌های مؤثری را برای گام بازسازی در مدیریت بحران پیشنهاد می‌دهد تا بر این اساس به‌صورت جامع و یکپارچه پوشش‌دهنده هر چهار مرحله مدیریت بحران باشد.

به استناد نظرات اکثر اندیشمندان و صاحب­نظران در حوزه‌­ی مدیریت بحران، مدیریت بحران فرایندی 4 مرحله­‌ای شامل پیشگیری، آمادگی، مقابله و بازسازی و بازتوانی است. بر این اساس ضرورت طراحی نرم‌افزاری جامع در حوزه­‌ی مدیریت بحران (در فازهای چهارگانه مذکور)، که امکان برنامه‌ریزی سریع و حساب شده با کمترین هزینه را جهت پاسخگویی هوشمندانه و مؤثر به بحران‌های احتمالی محقق سازد، غیرقابل انکار است.

در شرایطی که به علت پویایی دائم سیستم‌­ها در دنیای واقعی و نیز در مواقع بحرانی که فرصت تصمیم‌گیری اندک بوده و لازم است تا تصمیمات مختلفی اتخاذ شود، بهترین گزینه­‌ی پیش رو به منظور کاهش هزینه­‌های کلی سیستم و استفاده­‌ی بهینه از منابع موجود، وجود نرم­‌افزاری است که در برابر این سطح از تغییرات پاسخگو باقی بماند و همچنان بهترین راهکارها را در برابر مدیران ارشد سیستم قرار دهد. دستاورد ویژه این سیستم را می­‌توان کیفیت بالای جواب­‌ها و راهکارها، سرعت در تصمیم­‌گیری و مدیریتی جامع و هم­زمان بر اطلاعات مورد نیاز دانست.

* جنبه‌های مسئولیت اجتماعی در توسعه سامانه جامع مدیریت بحران ره‌آورد

محصول دانش‌بنیان سامانه جامع مدیریت بحران که زمان، انرژی و هزینه بسیاری را به خود تخصیص داده است، ماهیتا در راستای مسئولیت‌های اجتماعی و گامی بشردوستانه در راستای نوع‌دوستی است.

هدف این سیستم، پیش‌بینی و شناسایی عوامل خطرآفرین به منظور جلوگیری از بروز و وقوع بحران‌ها می‌باشد و حتی در صورت بروز بحران با اولویت‌بندی، برنامه‌ریزی و سازماندهی، فعالیت‌های لازم برای مداخله، هدایت و مهار بحران و سالم‌سازی بعد از وقوع بحران را با موفقیت به انجام رساند. امید است به کمک این سامانه نرم‌افزاری، بسیاری از بحران‌ها قبل از وقوع، پیش‌بینی و مهار شده و یا در صورت وقوع بحران، عواقب ناشی از آن‌ها به حداقل ممکن، کاهش یابد.

* مصادیق کارکردی سامانه در مدیریت بحران

• ماژول کشیک
• سیستم لجستیک و ترابری
• نسخه تلفن همراه (PWA)
• سیستم آمادگی و توانمندسازی
• بانک اطلاعات و ارزیابی حوادث
• شبیه‌سازی و برنامه‌ریزی سناریو
• ماژول تجربه‌نگاری فجایع و بلایا
• شناسنامه امدادی و توزیع اقلام
• ارزیابی خسارت و برنامه بازسازی
• زیرساخت جامع مدیریت کاربران
• سیستم برنامه تداوم کارکرد "BCP"
• سیستم انبارداری و کنترل موجودی
• بانک‌های اطلاعاتی تخصصی بحران
• سیستم مواد خطرناک (HAZMAT)
• سیستم اطلاع‌رسانی و هشداردهی
• سیستم برنامه اقدام "Action Plan"
• ماژول رصد بازسازی، مصارف و کارکرد
• سیستم ارزیابی و پهنه‌بندی مخاطرات
• جانمایی تسهیلات نامطلوب و متوفیان
• زیرسـاخت اطلاعـات مکـانی (Web GIS)
• سیستم واکنش سریع و تخلیه اضطراری
• سطح‌بندی و پایش ریسک تهدید و خطرات
• بستر پویای ارزیابی و نظارت برنامـه‌ها، استـانـداردها، الزامـات و فراینـدهای تخصصـی مدیریـت بحـران