گرمازدگی چیست؟

گرمازدگی چیست؟

گرمازدگی، جدی‌ترین شکل آسیب گرمایی است و در صورتی رخ می‌دهد که دمای بدن ما به ۴۰ درجه سانتیگراد یا بالاتر برسد.

این عارضه بیشتر در ماه‌های فصل تابستان دیده می‌شود.

گرمازدگی نیاز به درمان اورژانسی دارد و در صورت عدم درمان به موقع می‌تواند به سرعت به مغز، قلب، کلیه‌ها و ماهیچه‌ها آسیب برساند. هرچه درمان بیشتر به تعویق بیفتد، آسیب شدیدتر و خطر بروز عوارض جدی یا مرگ افزایش می‌یابد.

دمای مرکزی بدن چیست؟

دمای مرکزی بدن، دمای اندام‌های داخلی، مانند کبد، است که در عمق بدن قرار دارند.

بدن ما دمای خود را در محدوده ۳۶.۵ تا ۳۸.۵ درجه سانتیگراد حفظ می‌کند. این محدوده دمایی است که برای فرآیندهای متابولیک بدن بسیار مساعد است.

معمولا دمای مرکزی بدن ۱ تا ۲ درجه بالاتر از دمای محیطی است و از طریق رکتال (مقعدی) اندازه‌گیری می‌شود.

برخلاف دمای محیطی که به دلیل نزدیکی به محیط خارجی، نوسانات بیشتری دارد، دمای مرکزی نسبتاً ثابت نگه داشته می‌شود. هنگامی که دمای مرکزی بدن بیش از حد معینی کاهش یا افزایش یابد، بدن قادر به حفظ یکپارچگی فیزیولوژیکی خود نیست و عملکرد طبیعی بدن به سرعت کاهش یافته که باعث آسیب شدید به سلول‌ها و در صورت عدم درمان به موقع در نهایت منجر به مرگ می‌شود.

علائم گرمازدگی کدامند؟

علائم و نشانه‌های گرمازدگی عبارتند از:

• دمای بالای بدن: دمای مرکزی بدن ۴۰ درجه سانتیگراد یا بالاتر، علامت اصلی گرمازدگی است.
• تغییر وضعیت ذهنی یا رفتار: گیجی، بی‌قراری، گفتار نامفهوم، تحریک‌پذیری، هذیان، تشنج و کما، همگی می‌توانند ناشی از گرمازدگی باشند.
• تغییر در تعریق: در گرمازدگی ناشی از هوای گرم، پوست در لمس گرم و خشک است. با این حال، در گرمازدگی ناشی از ورزش شدید، ممکن است پوست خشک یا کمی مرطوب باشد.
• تهوع و استفراغ.
• پوست برافروخته.
• تنفس سریع.
• ضربان قلب سریع: استرس گرمایی باعث می‌شود نبض به میزان قابل توجهی افزایش یابد، زیرا بدن تلاش می‌کند با افزایش ضربان قلب، بدن را خنک کند.
• سردرد: ممکن است در سر احساس ضربان داشته باشیم.

کمک‌های اولیه در برخورد با فرد گرمازده

اگر فکر کنیم فردی ممکن است دچار گرمازدگی شده باشد، باید فوراً به دنبال دریافت کمک پزشکی باشیم و با اورژانس تماس بگیریم.

برای درمان فرد مبتلا به گرمازدگی باید اقدامات زیر را انجام دهیم:

با ۱۱۵ تماس بگیریم.

تا رسیدن خدمات فوریت‌های پزشکی (اورژانس) در کنار فرد بمانیم.

فرد را به یک قسمت سایه‌دار و خنک منتقل و لباس‌های رویی او را خارج کنیم.

به کمک روش‌های زیر، فرد را به سرعت خنک کنیم:

در صورت امکان با آب سرد یا حمام یخ

مرطوب کردن پوست

قرار دادن پارچه مرطوب سرد روی پوست

خیس کردن لباس با آب خنک

برای سرعت بخشیدن به خنک شدن، هوا را در اطراف فرد به جریان بیندازیم.

پارچه مرطوب سرد یا یخ را روی سر، گردن، زیر بغل و کشاله ران قرار دهیم.

علل گرمازدگی

گرمازدگی می‌تواند در نتیجه موارد زیر رخ دهد:

• قرار گرفتن در معرض یک محیط گرم: قرار گرفتن در هوای گرم و مرطوب، به ویژه برای دوره‌های طولانی، منجر به افزایش دمای مرکزی بدن می‌شود. این نوع گرمازدگی اغلب در افراد مسن و مبتلایان به بیماری‌های مزمن رخ می‌دهد.
• فعالیت شدید: هر فردی که در هوای گرم ورزش یا کار می‌کند، ممکن است دچار گرمازدگی ناشی از فعالیت شود، اما اگر به دمای بالا عادت نداشته باشیم، این احتمال بیشتر می‌شود.

موارد زیر می‌تواند احتمال گرمازدگی را بیشتر کند:

پوشیدن لباس زیاد از تبخیر عرق و خنک شدن بدن جلوگیری می‌کند.

کم آبی بدن به علت ننوشیدن آب کافی برای جبران مایعات از دست رفته در اثر تعریق.

منبع

Mayo Clinic , Centers for Disease Control and Prevention